Η επίδραση ακτινοβολίας εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας στην υγεία μας

Η επίδραση που έχει μια ακτινοβολία σε ζωντανό οργανισμό εξαρτάται κατά κύριο λόγο από την συχνότητά της, επειδή με αυξανόμενη συχνότητα η εκπεμπόμενη ενέργεια των φωτονίων αυξάνεται. Για το λόγο αυτό η πλειοψηφία των σχετικών μελετών αναφέρεται στις επιδράσεις ακτινοβολιών υψηλών συχνοτήτων.

Οι ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με συχνότητα μεγαλύτερη των 10¹⁶ HZ χαρακτηρίζεται γενικά ως ιοντίζουσα ακτινοβολία. Η ιοντίζουσα ακτινοβολία περιλαμβάνει την υψηλής συχνότητα υπεριώδη ακτινοβολία, τις ακτίνες Χ και τις ακτίνες γ, και μπορεί να προκαλέσει πλείστες βιολογικές βλάβες, μεταξύ αυτών να αλλοιώσει και το γενετικό υλικό DNA. Ως αντιλαμβάνεστε αλλοίωση του γενετικού υλικού οδηγεί σε μία σειρά σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος.

Οι μη ιοντίζουσες ακτινοβολίες, που έχουν συχνότητες από 10⁹ έως 10¹⁴ Hz, όπως οι ακτινοβολίες υπέρυθρου και των μικροκυμάτων, μπορούν εξίσου να προκαλέσουν βιολογικές φθορές όσο και οι ιοντίζουσες, αφού μπορούν να προκαλέσουν υπέρμετρη θέρμανση λεπτών ιστών!!! Τέτοιες συσκευές που κάνουν χρήση των παραπάνω συχνοτήτων είναι οι γνωστοί φούρνοι υπέρυθρου και μικροκυμάτων.

Με τις ακτινοβολίες όμως εξαιρετικά χαμηλού μήκους κύματος, τις επονομαζόμενες ως ELF (extremely-low-frequency radiation), οι ερευνητές δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα, μιας και θεωρούσαν ο,τι επειδή δεν είναι ιοντίζουσες ακτινοβολίες και δεν προκαλούν θέρμανση είναι και "λογικά" βιολογικά αβλαβείς. Το 1979 όμως, ήρθε στο φως μια επιδημιολογική μελέτη στις ΗΠΑ, όπου καταδείκνυε πως, οι περιπτώσεις παιδικής λευχαιμίας ήταν πολλαπλάσιες μεταξύ παιδιών που διέμεναν κοντά σε πυλώνες μεταφοράς υψηλής τάσεως!!!

Έκτοτε άρχισε ένας μαραθώνιος από τους ερευνητές, με εκπονήσεις χιλιάδων εργασιών για την επίδραση των ELF στον άνθρωπο. Χρησιμοποιήθηκαν σχεδόν όλες οι συσκευές που παρήγαγαν ELF και το στατιστικό δείγμα είχε διάφορες ηλικιακές ομάδες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ερευνήθηκαν ηλεκτρικές γραμμές τρένων, ηλεκτρικές κουβέρτες, οθόνες, κεραίες ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, σταθμοί ραντάρ, τηλεπικοινωνιακές κεραίες κινητών τηλεφώνων, κινητά τηλέφωνα κλπ. Το χάσμα που προκλήθηκε ήταν ότι πάρα πολλές μελέτες πιστοποιούσαν πως οι ομάδες που είχαν εκτεθεί σε ELF είχαν αυξημένα κρούσματα καρκίνου, σε εξίσου πολλές όμως δεν προέκυπτε σαφής υπαιτιότητα των ELF αναφορικά με τα κρούσματα καρκίνου!!!

Ακτινοβολία ELF που δεχόμαστε σε καθημερινή βάση στο σπίτι μας. Όσο πιο

κοντά στις ηλεκτρικές συσκευές, τόσο μεγαλύτερη η έκθεση μας στην ELF. 

Ως αντιλαμβάνεστε, η απόδειξη ότι η ELF προκαλεί σημαντικές βιολογικές βλάβες στους οργανισμούς, φέρει μια σειρά από τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις στην κοινωνία μας. Το δε, οικονομικό κόστος είναι πολύ πιθανό ανασταλτικός παράγοντας, για να επιτραπούν ανακοινώσεις που θα περιορίζουν την χρήση συσκευών που παράγουν ELF!!! Για παράδειγμα η δημοσίευση μελετών, που ενοχοποιούσαν τους πυλώνες υψηλής τάσεις, προκάλεσε δραματική απαξίωση της αξίας της γης που βρίσκονταν ανάμεσά τους. Κάτω από την εκκρεμή διαμάχη και υπό του φόβου να εκτεθούν οι πολιτικές ηγεσίες των εκάστοτε χωρών ότι δεν μερίμνησαν τα δέοντα αφού είχαν πληροφορηθεί για τις επιπτώσεις των ELF άρχισαν να εκδίδουν ανακοινώσεις προληπτικές του τύπου ότι: "η ELF είναι μια πιθανή, αλλά όχι αποδεδειγμένη αιτία καρκίνου στον άνθρωπο" (Υπηρεσία Προστασίας Περιβαλλοντος USA 1990). Σε έκθεσή της το 2007 η επίκουρη καθηγήτρια Άννη Λουίζη μεταξύ άλλων αναφέρει ότι: «Ο κίνδυνος λευχαιμίας διπλασιάζεται για παιδιά που ζουν σε σπίτια όπου το μαγνητικό πεδίο (50 Hz) είχε ημερήσιες τιμές πάνω από 0,4 μΤ (όριο επιτρεπόμενης έκθεσης για το γενικό πληθυσμό 100 μΤ). Σύμφωνα με το σύστημα ταξινόμησης της Διεθνούς Επιτροπής Έρευνας για τον καρκίνο (International Agency for Research on Cancer - IARC, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), των χημικών και φυσικών παραγόντων ως προς την καρκινογεννετικότητά τους έχει κατατάξει τα ELF μαγνητικά πεδία στην κατηγορία 2Β ως «ενδεχομένως καρκινογενή» (possibly carcinogenic) για πρόκληση παιδικής λευχαιμίας.»

Όλως τυχαίως όμως, αντίστοιχο χάσμα επιστημονικών θέσεων έχουμε και στην ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων τόσο ως προς τα όρια ασφάλειας όσο και ως προς το αν είναι επιβλαβής σε ζωντανούς οργανισμούς. Για την κινητή τηλεφωνία (που είναι και το πλέον φλέγον ζήτημα η χρήση των κινητών), με βάση τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα ο «παγκόσμιος οργανισμός υγείας» πρότεινε πριν από 14 χρόνια (το 1998) όρια ασφαλείας  προς υιοθέτηση από τις χώρες ανά την υφήλιο και τα οποία για τις συχνότητες της κινητής τηλεφωνίας είναι 0,45 και 0,90 mw/cm²  αντίστοιχα για τους 900 και 1.800 ΜHz ή 33 και 45 βολτ ανά μέτρο. Με βάση αυτά τα όρια, κάθε χώρα μπορεί να διαμορφώσει τα δικά της «όρια ασφαλείας». Υπάρχουν χώρες που ακολουθούν τα όρια, όπως έχουν προταθεί, και άλλες χώρες που εφαρμόζουν πολύ αυστηρότερα όρια. Στην Ελλάδα, με την κοινή υπουργική απόφαση του 2000 έχουν θεσπισθεί όρια κατά 20% αυστηρότερα από τα προταθέντα. Με βάση τα όρια αυτά γίνεται (συνήθως) η τοποθέτηση των κεραιών βάσης.

Στην Ελλάδα έχουμε ένα πρότυπο «Εργαστήριο Βιοφυσικής Ακτινοβολιών» του τμήματος Βιολογίας, τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής, του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ. Στο ερευνητικό πρόγραμμα του κυρίου Λουκά Χ. Μαργαρίτη (Καθ. Κυτταρικής Βιολογίας & Ραδιοβιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών) συμμετέχουν ως συνεργάτες οι  Δρ. Δ. Παναγόπουλος, Δρ. Ι. Π. Τρουγκάκος, Ε. Χαβδούλα, Ε. Πάσιου, Α. Βελέντζας, Β. Μπάκου, Α. Σουλάνδρου, Μ. Τριμανδήλη, Γ. Παπαδήμας.
Η ερευνητική ομάδα μας, συντάσσεται μαζί με τους επιστήμονες εκείνους που υποστηρίζουν ότι τα προταθέντα από το 1998 όρια ασφαλείας δεν παρέχουν ασφάλεια από τις ακτινοβολίες της κινητής τηλεφωνίας (και όχι μόνο) στην υγεία του ανθρώπου. Τη θέση της αυτή στηρίζει στα ακόλουθα:
Πρώτον: Η συγκεκριμένη μη ιονίζουσα ακτινοβολία είναι τεχνητή και δεν υπήρχε κατά τη διάρκεια της εξέλιξης των ειδών στον πλανήτη μας. Κατά συνέπεια οι οργανισμοί δεν είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν κάποιο μηχανισμό άμυνας όπως π.χ. έχει συμβεί με την υπεριώδη ακτινοβολία (η οποία προέρχεται από τον ήλιο) όπου η σύνθεση μελανίνης από τα κύτταρα της επιδερμίδας προστατεύει στη συνέχεια από τη διείσδυσή της στα βαθύτερα στρώματα όπου και θα ήταν επικίνδυνη.
Δεύτερον: Τα προταθέντα από τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας «όρια ασφαλείας», έχουν καθορισθεί  με κριτήρια την αύξηση της θερμοκρασίας των κυττάρων που δέχονται την ακτινοβολία. Αυτή λέγεται και θερμική επίδραση. Σταδιακά όμως, οι πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως οι μη θερμικές επιπτώσεις, δηλαδή αυτές που προκαλούνται από ένταση της ακτινοβολίας κάτω από τα «όρια ασφαλείας», είναι πολύ σοβαρές. Αν και, τέτοιες επιπτώσεις στον άνθρωπο είναι πολύ δύσκολο να αποδειχθούν, εντούτοις μελέτες επιδημιολογικές και πειραματικές σε κύτταρα και σε πειραματόζωα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η ένταση της ακτινοβολίας κινητής τηλεφωνίας κάτω από τα όρια ασφαλείας, προερχόμενες είτε από κεραίες βάσης είτε από τη χρήση των κινητών τηλεφώνων είναι επιβλαβής, με συμπτώματα όπως: πονοκέφαλοι, κόπωση, προσωρινή απώλεια μνήμης, κλπ μέχρι και καλοήθη καρκίνο του ακουστικού νεύρου (σε χρήστες κινητών τηλεφώνων με παρατεταμένη χρήση). Ειδικά για τις γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης έχει παρατηρηθεί πώς σε κοντινή απόσταση προκαλείται παιδική λευχαιμία και πάλι σε ένταση πεδίου κάτω από τα όρια ασφαλείας.
Τρίτον: Πειράματα σε πειραματόζωα (ποντίκια, έντομα κλπ.) και σε κυτταροκαλλιέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί και από τη δική μας ερευνητική ομάδα έχουν δείξει αλλαγές συμπεριφοράς, μορφολογικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου, μείωση γονιμότητας, κλπ). μέχρι και θραύση του μορίου του DNA.
Τέταρτον: Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας σε διεθνές συνέδριο που πραγματοποίησε για τις επιπτώσεις των μη ιονιζουσών ακτινοβολιών, στη Μόσχα τον Οκτώβριο του 2004, διαπίστωσε πως το ζήτημα της επικινδυνότητας χρήζει περαιτέρω έρευνας και καλό θα ήταν να συνεργαστούν επιστήμονες από διάφορες χώρες στις οποίες και ισχύουν διαφορετικά όρια ασφαλείας.
Συμπερασματικά για την κινητή τηλεφωνία:
Θα πρέπει όλοι μας και ειδικότερα τα παιδιά και οι έφηβοι, να συνηθίσουμε να χρησιμοποιούμε το κινητό τηλέφωνο με τους τρόπους που αναφέραμε δηλαδή με hands free ή blue tooth, έστω και αν έχουμε συνηθίσει διαφορετικά. Παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια της συνομιλίας (ή της αποστολής sms, mms, της χρήσης διαδικτύου μέσω του κινητού και σε όποιες άλλες περιπτώσεις το κινητό αποστέλλει δεδομένα) το κινητό εκπέμπει ακτινοβολία και συνεπώς πρέπει να ευρίσκεται μακριά, σε απόσταση τουλάχιστον 40 εκατοστά από οποιοδήποτε σημείο του σώματος, ή μέσα στην ειδική θήκη προστασίας όταν αυτή γίνει εμπορικά διαθέσιμη. Φυσικά όσα αναφέρθηκαν πρέπει να τηρούνται με μέτρο, δεν χρειάζονται υπερβολές και πανικός («παν μέτρον άριστον»). Με βάση τις μετρήσεις και τα πειράματά της, εκτιμούν πως μια σύντομη κλήση ή απάντηση σε κλήση, όταν δεν είναι διαθέσιμα hands free ή blue tooth μπορούν να πραγματοποιούνται 2-3 φορές την ημέρα χωρίς πρόβλημα.

Εν κατακλείδι, δεν αρκεί μόνο, να είναι υψηλής συχνότητας μια ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία για να μας προκληθεί ζημία, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο και ο χρόνος έκθεσης σε αυτήν. Γύρω μας έχουμε συσκευές που εκπέμπουν εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας ακτινοβολία, αλλά εκτιθέμεθα σε αυτές μακροχρόνια και ο χρόνος αυτός μπορεί να λειτουργεί αθροιστικά και να έχει επιπτώσεις στην υγεία μας.


Γράφει ο Κάντζος Αριστείδης

References:
1. Εισαγωγή στην Κβαντική Θεωρία, Ατομική Δομή Τόμος Α, Καθ. Νικ. Κλούρος & Σπ. Περλεπές
2. «Εργαστήριο Βιοφυσικής Ακτινοβολιών» του τμήματος Βιολογίας, τομέας Βιολογίας Κυττάρου & Βιοφυσικής, του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
3. Μη Ιονίζουσα Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία (ΗΜΓ) Φυσικές Αρχές - Βιολογικές επιδράσεις - Κανονισμοί και Όρια Προστασίας Επίκουρη Καθηγήτρια Άννη Λουίζη

Κάθε νέα ανάρτηση στο email σας