Σοβαρή παραβίαση της ιδιωτικότητας από το Facebook

I. Η χρονική σφραγίδα (time stamp) στην εφαρμογή facebook mobile για iPhone, από την οποία οι φίλοι σου πληροφορούνται χωρίς την έγκρισή σου, την τελευταία σύνδεση ("last active") που έκανες στο facebook από το κινητό σου τηλέφωνο.

II. Η λειτουργία «διαβάστηκε» ("seen") στα μηνύματα που ανταλλάσεις με τους φίλους σου στο facebook.

-Η αναφορά στη facebook για παραβίαση της ιδιωτικής μου ζωής, από τη λειτουργία “time stamp” - "last active", που εμφανίζεται στην εφαρμογή facebook mobile για iPhone των φίλων μου.

-Απεγκατάσταση του facebook app από το iPhone εδώ και από android εδώ, λογω σοβαρής παραβίασης της ιδιωτικότητάς μου

-Τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν θα υποβληθούν στην κρίση των αρμόδιων Οργάνων και Δικαστηρίων, στην περίπτωση που δεν υποδειχτεί από τη facebook, σαφής τρόπος απενεργοποίησης των παραπάνω λειτουργιών.

Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα αφορούν όλες τις πληροφορίες οι οποίες σχετίζονται με την ιδιωτική, την επαγγελματική ή τη δημόσια ζωή του ατόμου. Οποιοδήποτε στοιχείο μπορεί να αποτελεί προσωπικό δεδομένο: ένα όνομα, μια φωτογραφία, μια ηλεκτρονική διεύθυνση, στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού, αναρτήσεις σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, ιατρικές πληροφορίες ή η διεύθυνση IP του υπολογιστή σας.

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ορίζει ότι κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών του δεδομένων σε όλες τις πτυχές της ζωής του: στο σπίτι, στην εργασία, στις αγορές του, ως ασθενής, στο αστυνομικό τμήμα ή στο διαδίκτυο.

Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο, τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα μπορούν να συλλέγονται σύννομα μόνο κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, για νόμιμους σκοπούς. Επιπλέον, πρόσωπα ή οργανισμοί που συλλέγουν και διαχειρίζονται τα προσωπικά σας στοιχεία είναι υποχρεωμένα να τα προστατεύουν από κατάχρηση και να σέβονται ορισμένα δικαιώματα των κυρίων των δεδομένων, τα οποία εγγυάται το δίκαιο της ΕΕ.

Τα κοινωνικά δίκτυα όπως το facebook αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για διατήρηση της επαφής με φίλους, συγγενείς και συναδέλφους, αλλά ενέχουν επίσης τον κίνδυνο ότι οι προσωπικές πληροφορίες, οι φωτογραφίες και τα σχόλιά σας μπορεί να δημοσιοποιούνται ευρύτερα απ’ όσο φαντάζεστε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στην οικονομική κατάσταση, στη φήμη και στην ψυχολογική κατάσταση ενός ατόμου.

I. Πρόσφατα, διαπίστωσα έκπληκτος ότι στο πεδίο «συνομιλία» στην εφαρμογή facebook για iPhone (που εμφανίζεται αν σύρεις την οθόνη προς τα αριστερά), δίπλα στο όνομα και τη φωτογραφία ορισμένων φίλων μου εμφανίζεται ένα εικονίδιο κινητού τηλεφώνου και ακριβώς δίπλα, μια χρονική σφραγίδα (time stamp) της τελευταίας σύνδεσής τους στο facebook!!! Η χρονική αυτή σφραγίδα έχει τη μορφή «2 λεπτά πριν», «10 ώρες πριν», «2 ημέρες πριν» κοκ (screenshot εδώ). Αμέσως τηλεφώνησα στην αδελφή μου (με την οποία είμαστε στο facebook φίλοι) και τη ρώτησα αν τέτοια σφραγίδα εμφανίζεται στο iPhone της δίπλα και από το δικό μου όνομα. Στην ερώτηση αυτή η αδελφή μου, απάντησε καταφατικά (screenshot εδώ)!!!

Από δοκιμές που στη συνέχεια κάναμε, προέκυψε ότι η χρονική αυτή σφραγίδα εμφανίζεται α) ακόμα και όταν δεν είσαι διαθέσιμος για συνομιλία, β) ακόμα και αν δεν κάνεις καμία ενέργεια όπως like, σχόλιο κλπ (δηλ για την χρονική καταγραφή της τελευταίας εισόδου αρκεί και μόνο η είσοδος με απλή επισκόπηση του περιεχομένου της εφαρμογής!!!) και γ) χωρίς να κάνεις login με χρήση συνθηματικού και κωδικού. Προέκυψε επίσης ότι η χρονική αυτή σφραγίδα δεν είναι ορατή στην εφαρμογή για android (screenshot εδώ), πλην όμως, αν γίνει είσοδος στο facebook από android, η σφραγίδα στο iPhone ανανεώνεται αμέσως. Τέλος, ότι η είσοδος που γίνεται στο facebook από περιβάλλον web (Chrome, IE, Firefox κλπ) δεν καταγράφεται.

Παρακολουθώντας τη χρονική αυτή σφραγίδα των φίλων μου, είδα δικηγόρους που κανονικά στις 9 η ώρα το πρωί έπρεπε να δικάζουν και μετά να τρέχουν υποτίθεται όλη μέρα, να έχουν κάνει τελευταία είσοδο στις 4 τα ξημερώματα, παντρεμένους που κανονικά θα έπρεπε να κοιμούνται με τη γυναίκα τους να κάνουν κάθε βράδυ εισόδους από τις 2 μέχρι τις 4 τα ξημερώματα, φίλους νιόπαντρους να μπαινοβγαίνουν στην εφαρμογή κάθε δεκαπέντε λεπτά, οδηγό λεωφορείου που μεταφέρει ανθρώπους να ξενυχτάει μέσα στην εφαρμογή, γιατρούς που κάνουν εφημερίες να μπαινοβγαίνουν στην εφαρμογή κάθε μισή ώρα, φίλο δικηγόρο που τον πήρα τηλ και μου απάντησε ότι είναι σε επαγγελματικό ραντεβού να κάνει είσοδο ένα λεπτό αφότου κλείσαμε το τηλέφωνο και μια δασκάλα να κάνει τελευταία είσοδο την ώρα που υποτίθεται ότι κάνει στα παιδιά μάθημα… Έτσι έχασα για αυτούς πάσα ιδέα…

Ψάχνοντας στη Google πώς μπορώ να απενεργοποιήσω τη συγκεκριμένη λειτουργία, διαπίστωσα έκπληκτος ότι οι απόψεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η λειτουργία δεν μπορεί να απενεργοποιηθεί από τον χρήστη. Στην προσπάθειά μου να βρω απαντήσεις και αφού εξάντλησα τη βοήθεια που η facebook παρέχει υπό τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων στο «Κέντρο Βοηθείας», μπήκα στην κοινότητα των χρηστών του facebook, όπου οι χρήστες προσπαθούν να λάβουν υπεύθυνη απάντηση στο ερώτημα «How do I turn off the "last active"» χωρίς προς το παρόν να δίνεται κατατοπιστική απάντηση (η ερώτηση εδώ – απαιτείται σύνδεση με το facebook).

Κατόπιν τούτου απέστειλα στη facebook αναφορά παραβίασης της ιδιωτικότητάς μου, αιτούμενος ταυτόχρονα να μου υποδειχτεί ο τρόπος με τον οποίο δύναμαι να απενεργοποιήσω τη χρονική αυτή σφραγίδα (time stamp) τελευταίας εισόδου ("last active"). Η αναφορά που έστειλα στη facebook δημοσιεύεται εδώ και η επιβεβαίωση της λήψης από τη facebook εδώ.

Στη συνέχεια, μη ανεχόμενος την ευθεία και πρωτοφανή αυτή παραβίαση της ιδιωτικής μου ζωής, προχώρησα σε απεγκατάσταση της εφαρμογής από τα τηλέφωνά μου (βίντεο απεγκατάστασης του facebook από το iPhone εδώ και από android εδώ).

Η απεγκατάσταση αυτή, είναι προφανές, ότι νομικά, συνιστά απαγόρευση άλλως σοβαρό –εξαναγκαστικό- περιορισμό του δικαιώματός μου στην ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο στην οποία εντάσσεται και η πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα, αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα, όπως εξάλλου αυτή χαρακτηρίστηκε με την από 16/05/2011 Έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελεί βασικό δικαίωμα και θεμελιώδη ελευθερία που δικαιούνται όλοι οι άνθρωποι. Εφόσον η Facebook δεν μου απαντήσει εντός ευλόγου χρόνου και δεν μου υποδείξει σαφή τρόπο απενεργοποίησης της παραπάνω λειτουργίας, τα ζήτημα θα υποβληθεί στην κρίση των αρμόδιων Οργάνων και Δικαστηρίων.

II. Η λειτουργία «διαβάστηκε» ("seen") στα μηνύματα που ανταλλάσσεις με τους φίλους σου στο facebook. Ο ψυχαναγκασμός που η facebook ασκεί όσον αφορά την αμεσότητα απάντησης των μηνυμάτων.

Τελευταία, η facebook εισήγαγε στα μηνύματα που ανταλλάσσουν οι χρήστες τη λειτουργία «διαβάστηκε» ("seen"). Η λειτουργία αυτή επιτρέπει στον αποστολέα να γνωρίζει πότε ακριβώς ο παραλήπτης άνοιξε και άρα διάβασε το μήνυμα. Άρα τυχόν άνοιγμα του μηνύματος από τον παραλήπτη και μη έγκαιρη απάντηση του, μπορεί εύκολα να εκληφθεί από τον αποστολέα, ως αγνόηση από τον παραλήπτη, άλλως ως έλλειψη της προσοχής που ο αποστολέας ευελπιστεί να επιδείξει προς το πρόσωπό του ο παραλήπτης… Το αποτέλεσμα της λειτουργίας αυτής, είναι οι χρήστες να υποχρεώνονται εξαναγκαστικά σε μη ανάγνωση του μηνύματος (αποφυγή ανοίγματος του μηνύματος ακόμα και αν έχουν αντιληφθεί την παραλαβή)!!! Η πρακτική όμως αυτή με τον εξαναγκασμό του παραλήπτη σε μη ανάγνωση των μηνυμάτων, δημιουργεί σοβαρότατες στρεβλώσεις, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση που το μήνυμα είναι επείγον και ο παραλήπτης παραλείψει συνειδητά να το ανοίξει, προκειμένου να μη λάβει ο αποστολέας γνώση ότι το μήνυμα διαβάστηκε…

Χαρακτηριστικό είναι το υποθετικό παράδειγμα που ακολουθεί: Ο καλός μου φίλος Αριστείδης, μου έστειλε μήνυμα, το οποίο τη στιγμή που το είδα, δεν είχα διάθεση να το απαντήσω, γιατί ήμουν τσακωμένος με τη φίλη μου. Το μήνυμα στο iPhone φαινόταν έτσι. Προκύπτει δηλαδή ότι από τις δυο πρώτες γραμμές δεν φαινόταν ότι το μήνυμα ήταν σημαντικό. Το μήνυμα αυτό δεν το άνοιξα (άρα δεν το διάβασα) μη θέλοντας να στενοχωρήσω τον Αριστείδη, γνωρίζοντας ότι αν το άνοιγα, ο Αριστείδης θα ενημερωνόταν αμέσως ότι το διάβασα και άρα αν απαντούσα πολύ αργότερα, την αργοπορία μου αυτή, πιθανόν ο καλός μου φίλος να την εκλάμβανε ως πρόσκαιρη αγνόηση... Έτσι επέλεξα να μην ανοίξω το μήνυμα όταν μου ήρθε αλλά όταν θα μπορούσα να το απαντήσω... Όταν όμως αργότερα το άνοιξα, διαπίστωσα έκπληκτος ότι αυτό που ο Αριστείδης ήθελε να μου πει ήταν «ζήτημα ζωής και θανάτου»!!!

Η παράταιρη κατάσταση που η λειτουργία «διαβάστηκε» δημιουργεί, φαίνεται ξεκάθαρα και στο παράδειγμα με τα μηνύματα που μου έστειλαν πελάτες, φίλοι δικηγόροι και άλλοι για την ονομαστική μου εορτή. (screenshot εδώ). Τα μηνύματα αυτά δεν τολμώ να τα ανοίξω σήμερα, διότι οι αποστολείς θα λάβουν αμέσως γνώση ότι τα διάβασα, καθώς και την ακριβή ώρα που το διάβασα!!! Το να σου εύχονται εξάλλου για την εορτή σου και εσύ να μην απαντάς, είναι τουλάχιστον αγενές… Από την άλλη θα ήθελα πολύ να διαβάσω τις ευχές, δεν θέλω όμως να τις απαντήσω τώρα, γιατί γράφω αυτό το άρθρο. Εξαναγκάζομαι λοιπόν να μη λάβω γνώση των ευχών και να μην πάρω τη χαρά που θα μου δώσουν, αναβάλλοντας την ικανοποίηση για όταν θα είμαι σε θέση να απαντήσω στα μηνύματα επιτόπου!!!!

Εγώ όμως δεν θέλω οι πελάτες και συνάδελφοι να δουν ότι τα μηνύματά τους τα διάβασα τη Δευτέρα το πρωί γιατί έτσι θα δείξω ότι αντί την ώρα εκείνη να είμαι στα δικαστήρια κάθομαι και διαβάζω μηνύματα στο facebook… Αυτό όμως μπορεί να το εκλάβουν ότι δεν πάω καλά επαγγελματικά, πράγμα που εγώ ΔΕ ΘΕΛΩ να φανεί… Άρα εξαναγκάζομαι να διαβάσω τα μηνύματα σε ώρα που δεν είναι εργάσιμη και οπωσδήποτε όχι αργά τη νύχτα (για να μη δείξω ότι κοιμάμαι αργά γιατί δεν έχω το πρωί δουλειά να κάνω), πράγμα που έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ελεύθερη διαχείριση του χρόνου μου και άρα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς μου…

Γράφει ο Θανάσης Αλαμπάσης (πηγή)

Κάθε νέα ανάρτηση στο email σας